Rodzina, ukonstytuowana w głównej mierze na więziach uczuciowych, dostarcza dziecku systemu wartości, kształtuje jego sposób postrzegania świata, wpływając na uformowanie zachowań i wzorów postępowania. Rodzinę należy również uznać za pierwotną przestrzeń, w której dziecko po raz pierwszy styka się z muzyką, zdobywa pierwsze doświadczenia w tym obszarze, a nawet buduje swój stosunek do muzyki. Rodzina pełni więc trudną do przecenienia funkcje stymulowania rozwoju muzycznego dziecka poprzez zarówno ukierunkowane, jak i spontaniczne dostarczenie mu bodźców i zdarzeń muzycznych, które mogą wywołać głębokie zainteresowanie i silne fascynacje muzyką oraz kształtować motywację do nauki muzyki. Jeśli rodzice dostarczą dziecku rozmaitych bodźców muzycznych, wówczas przyczyni się to do sprawniejszego i lepszego nabywania umiejętności muzycznych przez dziecko oraz szybszego progresu, jaki osiąga ono w procesie świadomego rozumienia muzyki. Jeżeli potrzeba kontaktu z muzyką nie jest właściwie motywowana lub pielęgnowana, wówczas może ona nawet stopniowo zanikać i obniżać wrodzone muzyczne zdolności każdego dziecka. w której dziecko po raz pierwszy styka się z muzyką, zdobywa pierwsze doświadczenia w tym obszarze, a nawet buduje swój stosunek do muzyki. Rodzina pełni więc trudną do przecenienia Rodzina, ukonstytuowana w głównej mierze na więziach uczuciowych, dostarcza dziecku systemu wartości, kształtuje jego sposób postrzegania świata, wpływając na uformowanie zachowań i wzorów postępowania. Rodzinę należy również uznać za pierwotną przestrzeń,
W wielu rodzinach cechą kontaktów dziecka z muzyką, jest to, że mają one przede wszystkim charakter mimowolnego, spontanicznego uczenia się, a internalizacja rodzinnej kultury muzycznej jest zwykle nieświadoma i niezauważalna, stanowiąc sferę samorzutnych procesów socjalizacji. Jednak w środowiskach o wysokiej kulturze muzycznej rodzice zwykle starają się w sposób intencjonalny, zamierzony i ukierunkowany wpływać na stymulowanie rozwoju muzycznego dzieci, tworząc im wiele okazji, zachęcając zarazem i motywując do angażowania się w aktywności muzyczne i poszukiwania w tej sferze osobistego zadowolenia dziecka. Do grupy takich stymulacji muzycznych zalicza się :
• Angażowanie dzieci we wspólne zabawy muzyczne, odwołując się do takich aktywności muzycznych, jak wspólne słuchanie muzyki, śpiewanie bądź uczestniczenie w różnych wydarzeniach kulturalnych, koncertach, gdzie rodzice i dzieci wspólnie bawią się lub doświadczają kontaktów z muzyką.
• Wspólne muzykowanie, które tworzy szeroką przestrzeń możliwości zapewnienia dzieciom kontaktu z instrumentami muzycznymi.
Dostarczenie sposobności, w których dziecko może uczestniczyć w sytuacjach muzycznych kreowanych przez dorosłych i innych członków rodziny – ta stymulacja bezpośrednio wiąże się z poprzednią. Jeśli rodzice sami uprawiają muzykę w jakiekolwiek formie, można oczekiwać, iż będą bardziej zorientowani na muzyczną edukację dziecka w rodzinie i od najmłodszych lat będą angażować je w różne sytuacje muzyczne.•
• Podejmowanie działań bezpośrednio ukierunkowanych na dziecko jako ich adresata – do tego rodzaju stymulacji można zaliczyć zarówno uczenie dziecka piosenek, zachęcanie do aktywności ruchowych przy muzyce, jak i uczenie go gry na instrumentach. Zdaniem japońskiego pedagoga S. Suzuki, zarówno na słuchanie muzyki, jak i na naukę gry na instrumentach muzycznych nigdy nie jest za wcześnie, bez względu na to, jaki poziom zdolności muzycznych prezentują dzieci. Suzuki twierdzi, że to właśnie wczesny okres przedszkolny jest tym, w którym mogą już one zaczynać naukę gry na instrumentach.
Znaczenie rodziny w stymulowaniu rozwoju muzycznego dziecka uzasadniają również wyniki badań zaświadczające, że okres ten może być nawet zasadniczy dla rozwijania uzdolnień muzycznych, w tym bowiem czasie wrodzone zdolności muzyczne dziecka wykazują niezwykłą plastyczność, rozwijając się do około 9. roku życia, po przekroczeniu którego ulegają stabilizacji. Jak wskazuje E. E. Gordon, dzieci z dużym poziomem uzdolnień muzycznych, które nie uzyskały wcześniej stymulacji ze środowiska rodzinnego, nie wykorzystują w późniejszych fazach życia swojego potencjału. Gdyby jednak takie wychowanie i kształcenie muzyczne został im zapewnione, wówczas mogłyby osiągnąć podobne, a nawet wyższe rezultaty, w porównaniu do dzieci, którym rodzice lub oświatowe instytucje muzyczne zapewniły kształcenie muzyczne we wczesnych latach życia. Według Gordona dziecko, które już od 6. miesiąca życia zostanie skonfrontowane z bogatym otoczeniem muzycznym, będzie ujawniać wyższy poziom uzdolnień muzycznych niż te, któremu sprzyjające warunki zostaną zapewnione dopiero po ukończeniu 18. miesiąca życia. Stąd też rola wczesnego i muzycznego różnorodnego środowiska rodzinnego dziecka może być nawet elementem decydującym o rozwoju zdolności muzycznych dziecka, nie pomijając również wpływu rodziny na rozbudzanie dziecięcej potrzeby obcowania z muzyką i doświadczenia za jej pośrednictwem wrażeń, doznań i przeżyć estetycznych jako tej duchowej sfery przyczyniającej się do pełniejszego rozwoju muzycznego przedszkolaka.
Mimo tego nie można odmówić zasadniczej roli przedszkola jako ważnego ogniwa stymulowania aktywności muzycznej dzieci. Należałoby nawet uznać, że jego waga i znaczenie w tym zakresie wzrastają, szczególnie tam, gdzie szybkie tempo życia, zawodowe zaabsorbowanie rodziców i ustawiczny brak czasu nie sprzyjają podejmowaniu muzycznych działań wychowawczych w rodzinie. Jakkolwiek owo rozluźnienie wychowawczych funkcji rodziny we współczesnym społeczeństwie, które coraz częściej przyjmują instytucje oświatowe, kulturalne oraz szeroko rozumiane media, można ocenić pejoratywnie, przedszkole wciąż stanowi ważną i niemożliwą do pominięcia szansę dla dziecka, szczególnie w zakresie stymulacji jego zainteresowań i zdolności muzycznych. Muzyka jest bowiem integralnym elementem każdego dnia przedszkolnego. Można nawet uznać, że całe współczesne wychowanie przedszkolne jest w dużej mierze ukonstytuowane na różnorodnych oddziaływaniach muzycznych, mających na celu ogólne wsparcie wszystkich procesów rozwojowych dziecka.
Biorąc pod uwagę polskie realia wychowania przedszkolnego, rozwijanie umiejętności wypowiadania się przez muzykę jest – obok rozwijania uzdolnień dziecka i jego umiejętności społecznych, troski o zdrowie i sprawność fizyczną oraz wdrążanie dzieci w świat wartości estetycznych – wymieniane jako osobny cel przedszkola jako instytucji wspomagającej rozwój i edukację dzieci oraz przygotowanie ich do edukacji szkolnej. Zagadnienia związane z muzyką są sprecyzowane w tzw. standardach edukacji muzycznej, stanowiących specyficzny materiał dydaktyczny dla wychowawców, pedagogów i nauczycieli, organizujący kreatywne sposoby poszukiwania treści, metod i form nauczania muzyki na wszystkich szczeblach wychowania i edukacji. W odniesieniu do wychowania przedszkolnego, standardy te dotyczą takich obszarów wsparcia dziecka, jak:
• ekspresja umiejętności tworzenia wypowiedzi muzycznych (ekspresja wokalna, muzyczno-ruchowa i instrumentalna),
• słuchanie, rozumienie i przeżywanie muzyki,
• nabywanie i poszerzanie wiedzy i umiejętności związanych z posługiwaniem się językiem muzyki,
• edukacja muzyczno-medialna,
• rozwijanie nawyków czynnego uczestnictwa w kulturze muzycznej.
Oprócz tego, kontakt dzieci z muzyką w przedszkolu jest znacząco poszerzony z powodu zabawy jako najważniejszej formy aktywności własnej dziecka przedszkolnego. Zaleca się, aby przynajmniej jedną piątą pobytu dziecka w przedszkolu przeznaczyć na swobodne zabawy bez integracji bądź z minimalną integracją nauczyciela oraz podobną ilość czasu spożytkować na ruch (pobyt na placu zabaw, w parku, na boisku).
Są to również ważne konteksty wychowawcze, którym może towarzyszyć muzyka lub elementy muzyczne niezakłócające interakcji przedszkolnych. Ponadto, wprowadzenie muzyki okazuje się również przydatne w wychowaniu dla wartości moralnych i może wspierać rozwój moralny wychowanków poprzez sięganie do piosenek i tekstów odnoszących się do wybranych wartości.
Bez względu na kompensacyjną funkcję przedszkola, trudno jest nie zgodzić się z przekonaniem, że „aktywowanie” korzyści płynących z muzyki dla życia i rozwoju dziecka jest w dużej mierze uzależnione od działań podejmowanych w tym zakresie w środowisku rodzinnym jako pierwszej przestrzeni stymulowania aktywności muzycznej dziecka. Jak zasygnalizowałem powyżej, świadome podejmowanie przez rodziców działań optymalizujących rozwój kompetencji muzycznych dzieci, bez względu na oddziaływania, którym poddane są one w przedszkolu, wydają się być bardzo ważnym warunkiem odpowiedniego zakorzenienia dziecka w świecie muzyki, otwierania go na muzyczną kreatywność i twórczość oraz utrzymywania i rozwijania w nim jego wrodzonych talentów i potencjału. Sądzę bowiem, że samo przedszkole, jako instytucja ze swej natury „masowa”, wciąż znacząco ukierunkowana na wychowanie i kształcenie grupowe, gdzie więzi między dziećmi a wychowawcami nie są w takim stopniu oparte na uczuciach i emocjach, jak w przypadku więzi dziecka z rodzicami, napotyka pewne trudności we wspieraniu procesów rozwoju muzycznego dziecka. I chociaż przedszkole odgrywa w tym obszarze rolę niebagatelną i coraz częściej stanowi jedną z nielicznych okazji umożliwiających dzieciom dobroczynne dla ich rozwoju psychofizycznego kontaktu z muzyką, trudno jest zastąpić mu rodzinę, a w szczególności wpływ rodzicielski w tym obszarze.
Muzyka będzie wnosić do aktualnego i przyszłego życia dziecka o wiele więcej korzyści, jeśli w kontaktach dziecka z muzyką uczestniczyć również będzie jego środowisko rodzinne, dostarczając mu wielu trudnych do osiągnięcia w przedszkolu i mediach stymulacji muzycznych. Dzisiejsza, złożona i wymagająca rzeczywistość nie sprzyja bowiem podejmowaniu przez rodziców takich działań, dlatego też ważne jest zwrócenie uwagi na ten aspekt wychowania przedszkolnego, jako elementu kształcenia muzycznego.
Jeśli rodzice dostarczą dziecku rozmaitych bodźców muzycznych, otoczą je wartościową muzyką, a procesom tym towarzyszyć będzie atmosfera przeżyć estetycznych i emocjonalnych, wówczas przyczynia się to do sprawniejszego i lepszego nabywania umiejętności muzycznych przez dziecko oraz szybszego progresu, jaki osiąga ono w procesie świadomego rozumienia muzyki.
Źródło; Wychowanie w przedszkolu styczeń 2018r.