Grupa Słoneczka

Odpowiedni poziom sprawności narządów artykulacyjnych, głównie języka, warg i podniebienia, warunkuje prawidłową wymowę głosek. Gimnastyka aparatu mowy jest istotnym krokiem w celu osiągnięcia tej ważnej sprawności. Można ją prowadzić w formie zabawy. Powtarzajmy proste ćwiczenia przechodząc do coraz trudniejszych. Sprawmy, aby dziecko odczuwało radość i zadowolenie. Niech będzie to czas dobrej zabawy. Nie krytykujmy, ani nie zmuszajmy do ćwiczeń. Czas trwania i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych potrzeb oraz możliwości dziecka.

A oto ćwiczenia, które pomogą usprawniać narząd mowy Twojego dziecka.

Ćwiczenia warg:

Cmokanie i parskanie (wprawianie warg w drganie)
Wymawianie na przemian "a" - "o" lub "e" - "o" przy maksymalnym oddaleniu od siebie górnej i dolnej wargi
Oddalanie od siebie kącików ust, jak przy "i"
Zbliżanie do siebie kącików ust (ściąganie warg) jak przy "u"
Wargi wysunąć do przodu, ściągnąć je (jak przy gwizdaniu) i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo, a następnie wykonywać nimi ruchy okrężne
Masowanie warg zębami (górnymi dolnej wargi i odwrotnie)
Nadymać policzki przy zwartych wargach
Nadymać policzki i zatrzymać powietrze w jamie ustnej na około 4 -5 sekund, następnie oddychać przez nos bez zmiany położenia warg i policzków
Nadymać policzki na zmianę lewy i prawy, przesuwać powietrze z jednej strony jamy ustnej do drugiej przy zwartych wargach
Wciągać policzki do jamy ustnej (policzki ściśle przylegają do łuków zębowych, wargi tworzą zajęczy pyszczek)
Przy zwartych szczękach i wargach odciągać na przemian kąciki ust na boki
Przy zaciśniętych zębach zwierać i rozwierać wargi (zwarcie ma być silne, rozwarcie możliwie największe)

Ćwiczenia języka:

Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych zębów, a następnie do górnej wargi przy maksymalnym opuszczeniu szczęki dolnej
Oblizywanie dolnej i górnej wargi (zlizywanie masy czekoladowej, budyniu)
Język w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust
Ruchy koliste języka w prawo i w lewo wewnątrz jamy ustnej
Oblizywanie lub "odliczanie" zębów i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami
Żuć język, udawać ssanie cukierka

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

Płukanie gardła ciepłą wodą (to ćwiczenie pomaga uzyskać dźwięki "k" i "g")
Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej
Chrapanie na wdechu i wydechu
Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie

Ćwiczenia oddechowe:

pozycja wyjściowa (siad na krześle, ręce oparte na kolanach)
ruch (wdech z uniesieniem rąk przodem w górę)
pozycja końcowa (wydech z równoczesnym skłonem tułowia w przód)
dmuchanie na płomień świecy, na wiatraczek;
chuchanie na dłonie, na szybę
nadmuchiwanie balonów i gumowych zabawek
śpiewanie
puszczanie baniek mydlanych
dmuchanie na papier, małe autka, chustę
odliczenie na jednym wydechu, wymawianie na wydechu samogłosek - początkowo pojedynczo, potem po 2-3 (dziecko wymawia jak najdłużej samogłoskę,

Ćwiczenia oddechowe można prowadzić w różnych pozycjach: na siedząco, w pozycji stojącej lub leżącej na plecach i na brzuchu.

Zabawy usprawniające narządy mowy:

"Dzień dobry zwierzątka"

Bardzo wcześnie rano wszystkie zwierzęta jeszcze smacznie spały. Kogut i kury w kurniku na grzędzie (oblizywanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie), krowa i koń w oborze (unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego) , a piesek w budzie (język w przedsionku jamy ustnej, oblizywanie górnych zębów).
Pierwszy obudził się kogut, wyskoczył z kurnika (szerokie otwieranie buzi i wysuwanie języka nie dotykając o zęby), rozejrzał się po podwórku (kierowanie języka w kąciki ust, przy szeroko otwartych ustach), wyskoczył na płot (unoszenie języka nad górną wargę) i głośno zapiał - kukuryku!!Głośne pianie koguta obudziło kury, które zawołały - ko - ko - ko!! Na śniadanie kurki zjadły ziarenka (chwytanie ziarenek ryżu preparowanego wargami). Obudził się też piesek, zaszczekał - hau hau, hau!! Pobiegał w koło podwórka (usta szeroko otwarte, oblizywanie warg ruchem okrężnym). Zmęczył się bardzo tym bieganiem i dyszy (wysuwanie szerokiego języka do brody).Wyszedł także ze swej kryjówki kotek i zamiauczał - miau, miau!! Wypił mleczko z miseczki (wysuwanie języka nad dłońmi ułożonymi w kształcie miseczki). W chlewiku świnka zaczęła potrącać ryjkiem drzwi. Krowa zaryczała - muu, muu!! A koń zaparskał, że też już nie śpi (parskanie, kląskanie).

,,Indianie’’

Indianie wyruszają ze swojej wioski na polowanie. Żegnają się ze swoimi dziećmi (cmokając całujemy palce prawej ręki) i żonami (cmokając całujemy palce lewej ręki).Wsiadają na swoje konie i jadą (naśladujemy językiem tętent koński, zmieniając brzmienie przez inny układ warg) przez most (usta jak do ,,u’’ i kląskanie) , a potem przez prerię (usta jak do ,,i’’ i kląskanie). Konie zmęczyły się (parskanie) i dają znak, że chcą pić: ihaha, ihaha, ihaha. Indianie zatrzymują swoje konie: prrr… prrr … prrr… Konie piją ( ruchy języka z dołu do góry, naśladujące picie zwierzęcia). Nagle Indianie ujrzeli zwierzynę i strzelili z łuku. Zbliżała się noc, więc musieli rozpalić ognisko. Nie mieli zapałek. Zaczęli od małej iskierki i musieli mocno dmuchać, żeby ognisko się rozpaliło (dmuchanie w złączone ręce). Upiekli na ogniu zwierzynę i zrobili sobie ucztę (mlaskanie i oblizywanie szeroko otwartych ust). Po pewnym czasie zachciało im się spać (ziewanie) i zasnęli (chrapanie). Rano Indianie zwołali rozbiegane konie: a-e-o, y-u-i ( przeciągamy samogłoski). Wsiedli na nie i pojechali przez prerię ( usta jak do ,,i’’, kląskanie ), a potem przez most ( usta jak do ,,u’’ i kląskanie ). Wrócili do wioski i witają się ze swoimi dziećmi ( cmokając całujemy palce prawej ręki) i żonami (cmokając całujemy palce lewej ręki ).

„Dzień dobry misiu”

Dzisiaj twój język będzie małym misiem, a buzia jego domkiem. Miś obudził się wcześnie rano – poprzeciągał się, poziewał (szerokie ziewnięcie). Zrobił poranną gimnastykę – kilka podskoków (unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy), kilka wymachów rąk (wypychanie językiem policzków) i pięć okrążeń (w prawo i w lewo) wokół stołu (ruchy okrężne języka w przedsionku jamy ustnej, usta zamknięte). Umył ząbki (oblizywanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych i otwartych ustach). Postanowił policzyć swoje ząbki (dotykanie czubkiem języka każdego zęba na dole i górze). Nagle poczuł wielki głód i usłyszał jak mu burczy w brzuchu (wibrowanie wargami bbb,bbb).To znak, że pora na śniadanie i pyszny miodek (oblizywanie warg).

Bibliografia:

Skorek E.M., Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja, IMPULS, Kraków 2001

Styczek I., Logopedia, Warszawa 1979

Chmielewska Elżbieta ,,Zabawy logopedyczne i nie tylko : poradnik dla n-li i rodziców’’ MAC 2001

Dembińska Małgorzata : ,, Domowe zabawy logopedyczne’’ WSiP 1999

Rutkowska – Błochowiak Iwona : ,,Gimnastyka buzi na wesoło” Bonami 2002

propozycje własne

Elżbieta Sobieraj