KUJAWY NASZA MAŁA OJCZYZNA

                  Jednym z zadań Przedszkola „Kujawiaczek” z Piotrkowa Kujawskiego jest edukacja regionalna. Chcemy, aby dzieci poznały zamierzchłe dzieje i nauczyły się pielęgnować to co minęło, co stanowi  o bogactwie, kulturze naszego narodu, jego odrębności i co wyróżnia nas spośród innych narodów. Nasze polskie zwyczaje, tradycje
i obrzędy wypierane są coraz częściej przez obce, często reklamowane i wspierane przez media. Dlatego poprzez edukację regionalną chcemy kształtować właściwy stosunek dzieci do przeszłości i uczyć je rozumieć teraźniejszość.   

       W kształceniu regionalnym chodzi o pomoc w kształtowaniu tożsamości młodego człowieka. Podstawą edukacji regionalnej i rozbudzania świadomości jest wiedza historyczna o regionie podana w przystępny i ciekawy sposób. Edukacja ta jest powiązana z dziejami miasta, regionu w którym dziecko się urodziło, wychowuje i żyje, ma rodzinę, kolegów i przyjaciół. Przestrzeń  małej ojczyzny to miejsce doniosłych doświadczeń i przeżyć osobistych każdego jej mieszkańca – a szczególnie młodego człowieka. To, jacy jesteśmy, jaki jest każdy z nas, ukształtowane zostało właśnie przez małą ojczyznę. Dziecko od najmłodszych lat poznaje swoją rodzinę, dom, który początkowo jest całym światem. Później stopniowo granice poznania zaczynają się poszerzać, dziecko dostrzega elementy otoczenia domu, obejście, napotyka zabytki będące świadectwami przeszłości i piękne miejsca przyrodnicze. Poznaje wreszcie całą swą miejscowość, stara się ją poznać, zrozumieć i utożsamia się z nią. Oglądając pamiątki rodzinne, fotografie odkrywa, że jego życie jest elementem czegoś większego – dziejów rodziny. Odkrywa też, że dzieje rodziny wkomponowane są w wydarzenia w swoim regionie. W tych odkryciach chcemy naszym dzieciom pomóc. Program edukacji regionalnej, który nie tylko realizuje treści zawarte w podstawie programowej, ale je rozszerza i pogłębia. Jest inspiracją do tworzenia nowych modyfikacji i wprowadzania własnych pomysłów i rozwiązań. Nasz program przeznaczony jest do realizacji we wszystkich grupach wiekowych
z uwzględnieniem oczywiście doboru treści do możliwości rozwojowych i umysłowych przedszkolaków. Dotyczy różnych obszarów tematycznych, które są ze sobą powiązane, wzajemnie się uzupełniają i stanowią całość, choć różnią się zakresem treści. Poznanie otoczenia historycznego, przyrodniczego i geograficznego. Dzieci podczas spacerów poznają zabytki naszego miasta, pielęgnują miejsca pamięci narodowej pomniki miejskie i groby na cmentarzu, odbywają wycieczki do lasu czy nad jezioro Gopłow Kruszwicy, do gospodarstw agroturystycznych, odwiedzają Izbę Regionalną stworzoną przez Towarzystwo Miłośników Kujaw w Radziejowie, goszczą na występach zespołu folkloru Kujaw „Piotrkowianie”. Odwiedzaliśmy  również kilkakrotnie  muzeum Ziemi Kujawskieji Dobrzyńskiej  we Włocławku czy  Park Etnograficzny w Kłóbce. Nieodzownym elementem wystroju przedszkola są elementy regionalne, które na co dzień przypominają nam kim jesteśmy i gdzie jest nasz dom. W każdej sali istnieje kącik kujawski i patriotyczny. Hol główny i półpiętro prezentują zgromadzone przedmioty z dawnych lat ściśle związane  z folklorem kujawskim. Dzieci poznają twórczość ludową.  Zapraszamy do przedszkola przedstawicieli starych zawodów np.: pszczelarza, hafciarkę, odwiedziliśmy pana zajmującego się kowalstwem artystycznym. W ramach programu poznają przyśpiewki, piosenki i tańce ludowe. Podczas prezentacji organizowanych dla rodziców, lokalnej społeczności czy konkursów np. „Na kujawską nutę” dzieci chwalą się nabytymi umiejętnościami wokalno-tanecznymi. Lubianą formą przyswajania przeze dzieci tradycji i obrzędów jest „Tydzień Kujawski”. Podczas tego wiosennego tygodnia przedszkolaki degustują potrawy regionalne, poznają gwarę, muzykę i sztukę ludową.  Często tydzień ten przypada w okresie wielkanocnym, zatem dołączamy elementy tradycji wielkanocnych, czyli malowanie jajek czy szukanie słodkości zostawionych przez zajączka na placu zabaw. Każdy dzień to inne zagadnienie o tematyce ludowej:

KUJAWSKIE BAJANIE – słuchanie wybranych legend kujawskich, omawianie ich i wykonywanie ilustracji do nich.

KUJAWSKA POTAŃCÓWKA - zabawy naszych babć i dziadkównp.:”Mam chusteczkę haftowaną”, „Stary niedźwiedź”, „Różyczka”,itp.,  zabawa ludowa z muzyką na żywo – najczęściej zapraszamy akordeonistę. Dzieci tego dnia ubierają się na ludowo.

DAWNE SMAKI - jadło i gwara kujawska. W grupach organizowany jest poczęstunek typu gotowane pyry i gzik, ogórki kiszone, chleb ze smalcem, żurek, ciasto drożdżowe i powidła. Mówimy gwarą (wybrane elementy).

MALOWANY DZBANEK - sztuka ludowa (w grupach lepienie z masy solnej, zapoznanie z fajansem kujawskim, wzory kujawskie na serwetkach, fartuszkach, itp.).

DAWNE PRACE, DAWNE SPRZĘTY – poznanie sprzętów dawnego użytku codziennego maselnica, młynek, moździerz, pogrzebacz, kopanka, zgromadzonych w przedszkolnym kąciku kujawskim itp.

Ważnym elementem edukacji regionalnej jest zaznajamianie z obyczajami i tradycjami. Dzieci uczestniczą w zabawach andrzejkowych, wykonujemy dekoracje, wróżymy sobie w formie „na wesoło”. Pieczenie pierniczków wprowadza wszystkich w nastrój świąt Bożego Narodzenia. Wspólne dekorowanie choinki i kolędowanie organizowane dla rodziców i dzieci wraz z prezentacją Jasełek to nieodzowny element w grudniowym kalendarzu naszego przedszkola. Chronologicznie kolejnym wydarzeniem związanym z obyczajami są bale karnawałowe i tradycja ostatkowa. Przedszkolaki przebierają się i chodzą z kozą  po salach. Gościmy też co roku piotrkowskich przebierańców z kozą, wspólnie tańczymy i śpiewamy. Wcześniej obchodzimy oczywiście Tłusty Czwartek.  Powitanie wiosny odbywa sięz marzanną i własnoręcznie wykonanym gaikiem. 

Kiedy dzieci bliżej poznają region łatwiej im zrozumieć pojęcie Polski naszej ojczyzny. Przedszkolaki zaznajamiają się z mapą kraju, poznają inne regiony góry i morze. Wprowadzamy twórczość literacką o charakterze patriotycznym i obchodzimy święta narodowe. W listopadzie przedszkolaki występują dla rodziców z okazji Dnia Odzyskania Niepodległości. Jest to doniosłe wydarzanie, śpiewamy hymn, tańczymy poloneza, kujawiaka, mówimy wiersze o Polsce. Wszyscy nosimy z dumą na piersi własnoręcznie wykonane kotyliony. W maju organizujemy Dzień Flagi. Ubieramy się w barwy narodowe, wykonujemy flagi na różne sposoby i prezentujemy je. Organizowaliśmy z tejże okazji również pokaz mody patriotycznej. W ramach programu przedszkole przystąpiło do projektu międzynarodowego „Piękna nasza Polska cała” pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i wydawnictwa czasopisma „Bliżej Przedszkola”. Dzięki temu przedsięwzięciu na placu zasadziliśmy drzewko dla Zielonej Niepodległej i zakopaliśmy kapsułę czasu z informacją dla przyszłych pokoleń ziemi kujawskiej. Czerpiemy inspirację i myślę, że jesteśmy inspiracją dla innych dotyczącą folkloru, tradycji i patriotyzmu.

 Magdalena Gregor